ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ
Ανδρομάχη, Άλκηστις, Μήδεια, Ηλέκτρα, Ιππόλυτος, Ιφιγένεια Εν Αυλίδι, Ιφιγένεια Εν Ταύροις, Βάκχαι, Φόνισσες, Ικέτιδες, Ηρακλή Μαινόμενος, Ίων, Κύκλωψ, Ορέστης, Ρήσος, Ηρακλείδες, Εκάβη, Ελένη, Τρωάδες.
Από τους τρεις κορυφαίους Έλληνες τραγικούς, που μας σώθηκαν μερικά έργα τους, ο πιο προσιτός, τόσο στην αρχαιότητα όσο και στην εποχή μας, είναι ο Ευριπίδης. Δραματικός και περιπαθής ποιητής, ένας φιλόσοφος και μαζί ένας ψυχολόγος των ανθρώπινων αρετών και ελαττωμάτων.
Ανδρομάχη:
Το δράμα αυτό εικονίζει, κατά τον πιο θαυμαστό τρόπο, έναν κόσμο αισθημάτων, ζήλειας, μίσους και στοργής. Ο Νεοπτόλεμος, χωρίζοντας από την Ανδρομάχη, παντρεύεται την κόρη του Μενέλαου και της Ελένης, την Ερμιόνη, που συνεννοείται με τον πατέρα της να σκοτώσουν τον γιό που έδωσε η Ανδρομάχη στον Νεοπτόλεμο. Ο Πηλέας, παππούς του παιδιού, σώζει τον μικρό, και Μενέλαος σκοτώνει με δόλο τον Νεοπτόλεμο.
Άλκηστις:
Σύμφωνα με τον όρο που είχε θέσει ο Θεός, ο Άδμητος θα γινόταν αθάνατος, αν κάποιος στενός συγγενής του δεχόταν να θυσιαστεί γι’ αυτόν το σκοπό. Οι γονείς του δεν δέχονται, μα η γυναίκα του η Άλκηστις προσφέρεται πρόθυμα να θυσιαστεί, δίδοντας έτσι μοναδικό παράδειγμα συζυγικής αφοσίωσης.
Μήδεια:
Το τραγικότερο από τα δράματα του Ευριπίδη. Το πάθος της ερωτικής εκδίκησης, ξεπερνώντας σε ένταση αυτό το ερωτικό πάθος, εκφράζεται, στο έργο αυτό, στο έπακρο των εκδηλώσεων του. Προδωμένη από τον Ιάσονα, η Μήδεια καταπνίγει τη μητρική στοργή μέσα της και σκοτώνει τα δυό τους παιδιά για να εκδικηθεί τον σύζυγο.
Ηλέκτρα:
Ο Ορέστης και η αδελφή του Ηλέκτρα θανατώνουν τον φονέα του πατέρα τους Αίγισθο και τη μητέρα τους, συνεργόν του φόνου επίσης, Κλυταιμνήστρα. Η κάθαρση εδώ έρχεται από τον από μηχανής Θεό, που δίνει και την εξάγνιση στους δύο μητροκτόνους. (Η μετάφραση, φιλολογικά πιστή του Άγγελου Τανάγρα).
Ιππόλυτος:
Το νεοτεριστικότερο από τα έργα του Ευριπίδη. Η Φαίδρα αισθάνεται ανόσιο έρωτα προς το γιό του συζύγου της Θησέα, τον Ιππόλυτο. Ο νέος αποκρούει τον έρωτά της και η Φαίδρα αυτοκτονεί, συκοφαντόντας τον στον πατέρα του. Ο Θησέας εξορίζοντας τον Ιππόλυτο, τα καταριέται να καταστραφεί από τον Ποσειδώνα. Η κατάρα πραγματοποιείται, μα η συκοφαντία φανερώνεται κι ο Ιππόλυτος πεθαίνει θρηνούμενος και συγχωρώντας.
Ιφιγένεια εν Αυλίδι:
Μια από τις παθητικότερες και καλύτερες τραγωδίες του Ευριπίδη. Οι προσπάθειες του Αγαμέμνονος να σώσει την κόρη του, η συμπάθεια και κατανόηση του Μενέλαου, που έρχονται αργά, για το θύμα, η τολμηρή αντίσταση του Αχιλλέα εναντίον του στρατού για να σωθεί η μνηστή του, εντείνουν τη δράση και την τραγικότητα. Η λύση του δράματος δίδεται από τον από μηχανής θεό.
Ιφιγένεια εν Ταύροις:
Η Ιφιγένεια που θυσιάζεται από τον πατέρα της Αγαμέμνονα στην Αυλίδα, για να γίνει δυνατόν να αποπλεύσουν τα πλοία της τρωικής επικράτειας, σώζεται την τελευταία στιγμή από την θεά Αρτέμιδα, που τη μεταφέερει στη χώρα των Ταύρων. Εκεί μητροκτόνος πια και περιπλανούμενος, την συναντά ο αδελφός της Ορέστης, ιέρεια της Αρτέμιδος. Φεύγοντας αποκομίζει μαζί της και το άγαλμα της θεάς στην Αθήνα.
Βάκχαι:
Πρόκειται για μια από τις αρτιότερες και οπωσδήποτε την λυρικότερη από τις τραγωδίες του μεγάλου ποιητή. Ο Πενθέας και η μητέρα του Αγαύη, απιστώντας απέναντι των θείων, τιμωρούνται από τον θεό Διόνυσο, γιατί δε θέλησαν να δεχθούν τη λατρεία του στη Θήβα.
Φοίνισσες:
Περιστρέφεται γλυρω από την τραγική παράδοση της αδελφοκτονίας Ετεοκλή και Πολυνείκη. Γεμάτη επεισόδια και σκηνική δράση, όπως ο θάνατος των δύο αδελφών, το διώξιμο του πατέρα τους Οιδίποδα, η γενναία απόφαση της Αντιγόνης κτλ. Θεωρείται μιά από τις ωραιότερες τραγωδίες του Ευριπίδη.
Ικέτιδες:
Δράμα πολιτικό και πατριωτικό, αναγόμενο στον ήρωα Θησέα, θάβει τους Αργείους μπροστά στα τείχη των Θηβών. Τον χορό της τραγωδίας τον αποτελούν οι μητέρες και τα παιδιά των πεσόντων. Αυτά τα χορικά θεωρούνται από τα παθητικότητα της αρχαίας τραγωδίας.
Ηρακλής μαινόμενος:
Το ωραίο αυτό δράμα του μεγάλου τραγικού, αναφέρεται στον Ηρακλή, που, ελευθερώνοντας τα παιδιά του, κυριεύεται ύστερα από μανία και τα σκοτώνει. Μόλις συνέρχεται από την τρέλλα του και καταλαβαίνει τι έχει κάνει, επιχειρεί να αυτοκτονήσει, αλλά τον σώζει ο φίλος του Θησέας.
Ίων:
Το δράμα αυτό διακρίνεται για την περίτεχνη πλοκή του, τις περιπέτειες που με πολλή τέχνη παρεμβάλλονται για την απροσδόκητη έκβαση. Η υπόθεση του περιστρέφεται γύρω από τους κινδύνους, την αναγνώριση και την αναγόρευση, μετά, του Ίωνος, ως κληρονόμου του βασιλέα της Αττικής Ξούθου.
Κύκλωψ:
Σατυρικό Δράμα, που ανάγεται στη γνωστή ομηρική περιπέτεια του Οδυσσέα, με την μέθη και την τύφλωση του Κύκλωπα, που κάνει δυνατή τη σωτηρία του ήρωα και των συντρόφων του. Τα κωμικά επεισόδια κάνουν το έργο αυτό εξαιρετικά ενδιαφέρον για κάθε εποχή.
Ορέστης:
Το πιο πολύπλοκο και νεωτεριστικό δράμα, ισως, του Ευριπίδη. Πες της καταδικάζεται σε θάνατο από τους Αργείους, ενώ ο θείος του μενέλαος τον εγκαταλείπει, από δειλία. Εξαγριωμένος από τη στάση του Μενέλαου ο Ορέστης θέλει να σκοτώσει τη σύζυγό του και την κόρη του Ερμιόνη. Τελικά μετά πείθεται από τον από μηχανής Θεό και παντρεύεται την Ερμιόνη.
Ρήσος:
Νίκη στα νεότερα δράματα της Αττικής τραγωδίας, αν Άνοιξε τον Ευριπίδη, μολονότι από τους Αρχαίους ήδη χρόνους αποδιδόταν σε αυτόν. Φαίνεται να ανήκει μάλλον στη σχολή του Φιλοκλέους. Ανάγεται στο ομηρικό επεισόδιο της αρπαγής της Ελένης από τον Πάρη.
Ηρακλείδες:
Το δράμα αναφέρεται στην περίθαλψη των Ηρακλειδών στην Αττική και αποτελεί ύμνο στην ανδρεία των αργείων και των Αθηναίων Ηρώων. Το επεισόδιο, όπου η Μακαρία παραδίδεται με τη θέλησή της το θάνατο προς χάριν της κοινής σωτηρίας, εντείνει την τραγικότητα του δράματος.
Εκάβη:
Συγκρατώντας την οδύνη της για τον θάνατο του γιου της Πολυδώρου, πίσω της Τροίας συμβάλλει στην καταστροφή του δολοφόνου. Στην τραγωδία τούτη, το πάθος της εκδίκησης στην Εκάβη, περιγράφεται με βαθύτατη ψυχολογία.
Ελένη:
Αντίθετα από την παράδοση, η Ελένη παρουσιάζεται εδώ σαν υπόδειγμα πίστης συζύγου, και βοηθοί μένει από τον σύζυγό της Μενέλαο, κατορθώνουν να γλιτώσει από τον γάμο με τον αιγύπτιο βασιλιά. Η αδελφή του τελευταίου, η θεονόη, που συμπονεί τους συζύγους, είναι από τους καλύτερα διαγραφόμενους χαρακτήρες του έργου.
Τρωάδες:
Το συνταρακτικό τούτο Δράμα αποτελεί εξεικόνιση των τι τον της αλώσεως της Τροίας. Η σφαγή της πολυξένης, ο φόνος του Αστυάνακτος, η όψη της πόλης που πυρπολείται, δεν την πιο δραματική εικόνα πόλης πού καταπατείται από τον εχθρό.