ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ

24 Φεβρουαρίου 2019
Rous News
Καταχωρήθηκε στο Φιλοσοφία

Night mode

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ

Ο πλησιέστερος και εγκυκλοπαιδικότερος από τους φιλοσόφους όλων των εποχών, το έργο του υπήρξε η βάση ολόκληρης της νεότερης επιστήμης και φιλοσοφίας.

Η αριστοτελική ηθική στην αναζήτηση της αιώνιας αλήθειας στο μέτρο που αυτές είναι αποτέλεσμα ελεύθερης επιλογής (προαίρεση) στα πλαίσια των ανθρώπινων πράξεων και είναι πιθανόν να εκτελεστούν ή να μη εκτελεστούν συγκαταλέγονται η ηθική, η αρετή, η δικαιοσύνη και το ύψιστο ιδεώδες.

Η αρχή της μεσότητας, κατά τον Αριστοτέλη, βρίσκεται ανάμεσα σε δύο ακρότητες, από τις οποίες η μια είναι η έλλειψις και η άλλη η υπερβολή. Η ανδρεία, για παράδειγμα, είναι το σωστό μέτρο ανάμεσα στη δειλία και στο θράσος, η γενναιοδωρία ανάμεσα στην τσιγκουνιά και τη σπατάλη. Η αρετή ως προς την ουσία και τον ορισμό είναι μεσότητα, αλλά ως προς το άριστο και την τελειότητα είναι ακρότητα και η ηδονή είναι επακόλουθο της ευδαιμονίας και όχι το αντίστροφο. Η ταύτιση της ευδαιμονίας με το ύψιστο αγαθό είναι αναγκαία και από λογική άποψη, γιατί χωρίς την ευδαιμονία η ανθρώπινη δραστηριότητα θα ήταν μάταιη.

Ο Αριστοτέλης κάλυψε με το έργο του όλες τις φιλοσοφικές έννοιες και αναζητήσεις: φύση, ον, ηθική, δικαιοσύνη σε συνδυασμό με την κριτική έρευνα της πολιτικής εξέλιξης των ελληνικών πόλεων-κρατών.

Λογικά ή Όργανον

Οι πραγματείες αυτές αποτελούν την αιώνια δόξα του φιλοσόφου, γιατί πρώτος αυτός διατύπωσε τους νόμους της ανθρώπινης νόησης και τους τρόπους του συλλογισμού. Αποτελούν πραγματείες χρήσιμες για τη γνώση και είναι οι εξής έξι:

Περί Ερμηνείας

Κατηγορίαι

Αναλυτικά Πρότερα

Αναλυτικά Ύστερα

Τοπικοί και Σοφιστικοί Έλεγχοι

Φυσικά

Φυσική ακρόαση” (βιβλία 8)

Περί ουρανού” (βιβλία 4)

Περί γενέσεως και φθοράς” (βιβλία 3)

Μετεωρολογικά” (βιβλία 4)

Περί κόσμου” (ψευδεπίγραφο)

Βιολογικά

Με τα έργα του αυτά έγινε ο δημιουργός της φυσικής επιστήμης, της ζωολογίας και της συγκριτικής ανατομίας. Με τις πραγματείες αυτές έστρεψε ο Αριστοτέλης τη φιλοσοφική συζήτηση στο γόνιμο έδαφος του αισθητού κόσμου.

Περί ζώων ιστορίας (βιβλία 10)

Περί ζώων μορίων (βιβλία 4)

Περί ζώων πορείας (1 βιβλίο)

Περί ζώων κινήσεως

Περί ζώων γενέσεως (βιβλία 5)

Περί φυτών (ψευδεπίγραφο)

Περί ψυχολογίας

Εκτός από το πρώτο, τα υπόλοιπα της ομάδας αυτής είναι γνωστά με το κοινό όνομα “Μικρά φυσικά”.

Μικρά φυσικά:
Ιστορία πολιτική και πολιτειακή των Αθηνών, κυριότερο από το μεγάλο περί πολιτευμάτων έργο του Αριστοτέλη. Στην ιστορία αυτή θαυμάζεται ιδιαίτερα η λιτότητα και η οικονομία του έργου.

Περί Ψυχής (βιβλία 3):
Στο πολυφημησμένο αυτό έργο του ο Αριστοτέλης διατύπωσε τις μεταφυσικές θεωρίες του για την ψυχή, καθιστώντας τες του φυσικού κόσμου και του ορθού λόγου. Οι αντιλήψεις του υπήρξαν η αφετηρία τα νεότερα μεταφυσικά συστήματα.

Περί αισθήσεως και αισθητών

Περί μνήμης και αναμνήσεως

Περί ύπνου και εγρηγορήσεως

Περί ενυπνίων

Περί μαντικής της εν τοις ύπνοις

Περί μακροβιότητος και βραχυβιότητος

Περί ζωής και θανάτου

Περί αναπνοής

Περί πνεύματος (ψευδεπίγραφο)

Μετά τα φυσικά

Από το Μετά τα φυσικά ή πρώτη φιλοσοφία, όπως το αποκαλούσε ο Αριστοτέλης προήλθε ο όρος “μεταφυσική” των νεότερων χρόνων. Στα 12 βιβλία που ακολουθούν τα Φυσικά προσθέτουν συνήθως και τη διατριβή “Περί Μελίσσου, Ξενοφάνους και Γοργίου” (πιθανώς ψευδεπίγραφο). Στην ομάδα αυτή των έργων του ο Αριστοτέλης εξετάζει τις πρώτες αρχές όλων των όντων και των “κινουμένων” και των “ακινήτων”.

Ηθικά

Το έργο του Αριστοτέλη “Ηθικά Νικομάχεια” μεταφ. στα Λατινικά. Αυτά ιδιαίτερα τα τίμησαν οι θεολόγοι.

Ηθικά Ευδήμεια (βιβλία 7)

Ηθικά μεγάλα (βιβλία 2)

Ηθικά Νικομάχεια (βιβλία 10) :
Πρόκειται για το πιο νεωτεριστικό έργο του μεγάλου φιλοσόφου. Στα ηθικά νικομάχεια εξετάζονται, αναλύονται και διατυπώνονται από θεωρητικής και ταυτόχρονα πρακτικής απόψεως, οι αρχές της κοινωνικής και της ατομικής ηθικής.

Πολιτικά

Αποτελούν, και σήμερα ακόμα, τη βάση των ερευνών για όσους ασχολούνται με τις πολιτικές επιστήμες.

Πολιτικά (βιβλία 9)

Αθηναίων Πολιτεία

Οικονομικά (βιβλία 2)

Τεχνικά

Ρητορική (βιβλία 3)

Ποιητική (βιβλίο 1, με πιθανή ύπαρξη και δεύτερου βιβλίου που δεν διασώθηκε)

Προβλήματα

Περιέχουν προβλήματα από διάφορες περιοχές της γνώσης. Στο σώμα των αριστοτελικών έργων έχουν συμπεριληφθεί και τα ακόλουθα ακόμα έργα, που δε θεωρούνται γνήσια: Φυσιογνωμικά, Περί θαυμασίων ακουσμάτων, Περί χρωμάτων, Περί ατόμων γραμμών, Μηχανικά, Ρητορική προς Αλέξανδρον και Περί ακουστών.